Verslag vrijwillige weidevogelbescherming 2008 Vogelwacht “Paaldijk”
Inhoud
- Inleiding
- Totaaloverzicht
2.1 Adreslijst deelnemende bedrijven
2.2 Adreslijst vrijwilligers
2.3 Groepsgegevens
2.4 Totaalresultaten en verliesoorzaken
2.5 Resultaten per bedrijf
2.6 Beschermingsactiviteiten
- Huidige weidevogelstand
- Nawoord
1 Inleiding
Voor u ligt alweer het 17e jaarverslag van Vogelwacht “Paaldijk”. Voor het eerst in die 17 jaren is door provincie Noord-Brabant geld beschikbaar gesteld voor legselbeloning. Om hiervoor in aanmerking te komen moest de boer een rustzone aanleggen voor kritische weidevogelsoorten. Hierna geef ik de inrichtings- en beheersvoorwaarden.
Wat is een rustzone voor kritische weidevogelsoorten?
Een rustzone is een oppervlakte grasland (rand of blokvormig) dat als grasland met een rustzone wordt beheerd ten behoeve van grutto, wulp of tureluur.
Wat is het doel van een rustzone?
Door de aanleg van een rustzone neemt de kans op verstoring en predatie af. Hierdoor komen meer nesten uit.
Een rustzone biedt jonge grutto’s, wulpen of tureluurs de gewenste foerageermogelijkheden en dekking. Hierdoor worden meer jongen vliegvlug.
Voorwaarde voor deelname:
De zone kan uitsluitend worden aangelegd bij grondgebruikers die samenwerken met een door Brabants Landschap erkende weidevogelgroep.
De zone wordt uitsluitend aangelegd wanneer door weidevogelbeschermers is vastgesteld dat een nest van een kritische weidevogelsoort aanwezig is.
In overleg met de vrijwilliger kunnen naast de grutto, wulp of tureluur, tevens andere soorten tot de groep ‘kritische weidevogels’ behoren.
Algemene eisen ten aanzien van inrichting en beheer:
- De zone bestaat uit grasland.
- De zone wordt aangelegd om het nest. Indien dit niet mogelijk is wordt de zone binnen een straal van 200 meter van het nest aangelegd.
- De zone ligt op een afstand van minimaal 50 meter vanaf gebouwen en hoog opgaande begroeiing.
- De zone heeft een oppervlakte van 1.000 m² en 10.000 m² en is bij voorkeur minimaal 12m breed (breedte van 6m is vereist).
- Er is vanaf het moment dat het nest wordt aangetroffen continu een zone aanwezig voor een periode van minimaal 4 weken. Als na deze periode nog jongen aanwezig zijn dan blijft de zone intact tot tenminste het moment dat er geen jonge weidevogels meer aanwezig zijn.
- Wanneer de rustzone aanwezig is worden hierin geen bewerkingen (inclusief beweiding) uitgevoerd.
- Voorafgaand aan tussentijdse bewerkingen op het perceel waar de zone aanwezig is wordt altijd contact opgenomen met de betreffende vrijwilliger.
- De afwezigheid van jongen wordt alleen door de vrijwilliger vastgesteld.
Vergoeding:
De vergoeding voor het pakket ‘Rustzone voor kritische weidevogelsoorten’ bedraagt € 432,- p/ha.
Dit seizoen hebben twee boeren in ons gebied gebruik kunnen maken van deze regeling.
Van de 2 beschermde wulpenlegsels zijn resp. 1 en 3 jongen vliegvlug geworden.
2008: 2 nesten met wulpen!!
Bij ons bestuurslid Eric van der Paalen en bij ons HHH-lid Leo van Veldhoven is in mei 2008 een nestje wulpen uitgekomen!
Het nestje, ontdekt door onze weidevogelgroep, kreeg door een nieuwe subsidieregeling een speciale status.
Hiervoor moest de eigenaar het nest en het grasland eromheen tijdelijk met rust laten en niet bewerken.
De wulp kon mede daardoor met succes de eieren uitbroeden.
Verder kan bij het invoeren van de legselgegevens de plaats van het nest nauwkeurig worden ingevoerd (X- en Y-coördinaten). Hiervoor moet men beschikken over een GPS apparaat of moet men gebruik maken van het computerprogramma GeoSetter. Hiermee krijg je een mooi overzicht van alle legsels op het niveau van perceel, bedrijf of gebied. De resultaten hiervan zijn alleen beschikbaar voor individuele vrijwilligers en boeren en voor de verwerker van de groepsgegevens.
Totaaloverzicht
2.1 Adreslijst deelnemende bedrijven
| Naam |
| Ansem, P. van |
| Bax, J. |
| Bierings, Gebr. |
| Fransen, J. |
| Happen, F. van |
| Hooff, A. van |
| Lijten, J. |
| Louw, P. de |
| Maas, P. |
| Meijl, P. van |
| Paalen, E. van der |
| Palen, A. van der |
| Palen, B. van der |
| Raasens, G. |
| Schoone, P. |
| Stipdonk, Gebr. van |
| Velthoven, L. van |
| Verduijn, J. |
| Winters, R |
2.2 Adreslijst vrijwilligers
| Naam |
| Asten, E. van |
| Asten, W. van |
| Berg, M. van den |
| Broek, B. van den |
| Dijk, T. van |
| Dommels, J. |
| Engelen, J. |
| Groot, P. |
| Harlé, Th. |
| Palen, J. van der |
| Seijkens, J.M. |
| Staals, A. |
| Verwegen, T. |
| Webb, A. |
| Willems, J. |
| Winters, R |
2.3 Groepsgegevens
We hebben dit jaar 19 deelnemende bedrijven met een totale oppervlakte van 381ha.
Er zijn maar bij 13 bedrijven nesten gevonden.
Het aantal vrijwilligers is op 16 gekomen in de persoon van Erik van Asten.
2.4 Totaalresultaten en verliesoorzaken
Resultaat
| Soort | Totaal | Bekend | Uit | Niet uit | % uit |
| Kievit | 59 | 59 | 24 | 35 | 40.68 |
| Wulp | 2 | 2 | 2 | 0 | 100.00 |
| Totaal | 61 | 61 | 26 | 35 | 42.62 |
| Percentage van bekend resultaat | 42.62 | 57.38 |
In totaal zijn er dit jaar 61 nesten gevonden tegen 56 vorig jaar. Het gebied waar we actief zijn geweest is met bijna 14 ha toegenomen tot 381 ha. De uitkomstresultaten zijn iets beter dan vorig jaar en er zijn een paar nesten waarvan het resultaat twijfelachtig is. Dit komt doordat de tijd tussen twee bezoeken te lang is en er dan geen sporen van uitkomst of predatie van het legsel te zien zijn. Bij ons is het uitkomstpercentage ruim 42 % tegen 36 % vorig jaar maar dat is nog veel te laag. Het uitkomstpercentage over de hele provincie Noord-Brabant was vorig jaar ruim 70 %. Dit jaar hebben we ook twee wulpennesten gevonden, en hieruit zijn 8 jongen uitgekomen, waarvan er 4 vliegvlug zijn geworden. Na de grutto is ook de scholekster als broedvogel uit ons vogelgebied verdwenen. Er zijn nog wel enkele paren gezien, maar we hebben geen nesten gevonden. Waarschijnlijk hebben er nog wel een paar andere vogelsoorten gebroed maar daarvan hebben we ook geen nesten gevonden. Hierbij kun je denken aan veldleeuwerik, gele kwikstaart of roodborsttapuit. Deze vogeltjes broeden meestal in slootkanten en graanakkers en zijn ook heel moeilijk te vinden, maar lopen ook minder risico bij werkzaamheden op de percelen.
Verlies
| Soort | Niet uit | % uit | Pred. | Bew. | Werk. | Verl. | Ov. | Onb. |
| Kievit | 35 | 40.68 | 28 | 0 | 5 | 2 | 0 | 0 |
| Wulp | 0 | 100.00 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Totaal | 35 | 42.62 | 28 | 0 | 5 | 2 | 0 | 0 |
| Percentage van bekend resultaat | 57.38 | 45.90 | 0.00 | 8.20 | 3.28 | 0.00 | 0.00 |
Pred. = Predatie Bew. = Beweiding Werk. = Werkzaamheden Verl. = Verlaten
Ov. = Overig Onb. = Onbekend
Uit bovenstaand overzicht is te zien dat door predatie toch weer veel legsels verloren zijn gegaan. Dit jaar moeten we net als vorig jaar een heel groot deel van de predatie verliezen toeschrijven aan de vos, maar er zijn ook aanwijzingen dat loslopende honden wel eens een nest leeg eten. Er zijn ook nesten leeggeroofd door kraaien of meeuwen. Het predatieverlies is ruim 5 % hoger dan in 2007. Toen 40 % en nu bijna 46 %. Dit is wel hoopgevend voor de toekomst. Erg jammer vonden wij de nesten die verloren zijn gegaan door werkzaamheden op het land. Helaas is dit probleem niet altijd te voorkomen, maar wel tot een minimum te beperken.
2.4 Resultaten per bedrijf
| Bedrijf: Ansem, P. van | |||||
| Soort | Totaal | Bekend | Uit | Niet uit | % uit |
| Kievit | 2 | 2 | 1 | 1 | 50.00 |
| Subtotaal | 2 | 2 | 1 | 1 | 50.00 |
| Percentage van bekend resultaat | 50.00 | 50.00 |
| Bedrijf: Bax, J. | |||||
| Soort | Totaal | Bekend | Uit | Niet uit | % uit |
| Kievit | 7 | 7 | 2 | 5 | 28.57 |
| Subtotaal | 7 | 7 | 2 | 5 | 28.57 |
| Percentage van bekend resultaat | 28.57 | 71.43 |
| Bedrijf: Bierings, Gebr. | |||||
| Soort | Totaal | Bekend | Uit | Niet uit | % uit |
| Kievit | 3 | 3 | 0 | 3 | 0.00 |
| Subtotaal | 3 | 3 | 0 | 3 | 0.00 |
| Percentage van bekend resultaat | 0.00 | 100.00 |
| Bedrijf: Fransen, J. | |||||
| Soort | Totaal | Bekend | Uit | Niet uit | % uit |
| Kievit | 2 | 2 | 0 | 2 | 0.00 |
| Subtotaal | 2 | 2 | 0 | 2 | 0.00 |
| Percentage van bekend resultaat | 0.00 | 100.00 |
| Bedrijf: Lijten, J. | |||||
| Soort | Totaal | Bekend | Uit | Niet uit | % uit |
| Kievit | 1 | 1 | 1 | 0 | 100.00 |
| Subtotaal | 1 | 1 | 1 | 0 | 100.00 |
| Percentage van bekend resultaat | 100.00 | 0.00 |
| Bedrijf: Maas, P. | |||||
| Soort | Totaal | Bekend | Uit | Niet uit | % uit |
| Kievit | 2 | 2 | 0 | 2 | 0.00 |
| Subtotaal | 2 | 2 | 0 | 2 | 0.00 |
| Percentage van bekend resultaat | 0.00 | 100.00 |
| Bedrijf: Meijl, P. van | |||||
| Soort | Totaal | Bekend | Uit | Niet uit | % uit |
| Kievit | 5 | 5 | 1 | 4 | 20.00 |
| Subtotaal | 5 | 5 | 1 | 4 | 20.00 |
| Percentage van bekend resultaat | 20.00 | 80.00 |
| Bedrijf: Paalen, E. van der | |||||
| Soort | Totaal | Bekend | Uit | Niet uit | % uit |
| Kievit | 7 | 7 | 2 | 5 | 28.57 |
| Wulp | 1 | 1 | 1 | 0 | 100.00 |
| Subtotaal | 8 | 8 | 3 | 5 | 37.50 |
| Percentage van bekend resultaat | 37.50 | 62.50 |
| Bedrijf: Palen, A. van der | |||||
| Soort | Totaal | Bekend | Uit | Niet uit | % uit |
| Kievit | 6 | 6 | 1 | 5 | 16.67 |
| Subtotaal | 6 | 6 | 1 | 5 | 16.67 |
| Percentage van bekend resultaat | 16.67 | 83.33 |
| Bedrijf: Raasens, G. | |||||
| Soort | Totaal | Bekend | Uit | Niet uit | % uit |
| Kievit | 2 | 2 | 2 | 0 | 100.00 |
| Subtotaal | 2 | 2 | 2 | 0 | 100.00 |
| Percentage van bekend resultaat | 100.00 | 0.00 |
| Bedrijf: Schoone, P. | |||||
| Soort | Totaal | Bekend | Uit | Niet uit | % uit |
| Kievit | 5 | 5 | 0 | 5 | 0.00 |
| Subtotaal | 5 | 5 | 0 | 5 | 0.00 |
| Percentage van bekend resultaat | 0.00 | 100.00 |
| Bedrijf: Velthoven, L. van | |||||
| Soort | Totaal | Bekend | Uit | Niet uit | % uit |
| Kievit | 1 | 1 | 0 | 1 | 0.00 |
| Wulp | 1 | 1 | 1 | 0 | 100.00 |
| Subtotaal | 2 | 2 | 1 | 1 | 50.00 |
| Percentage van bekend resultaat | 50.00 | 50.00 |
| Bedrijf: Verduijn, J. | |||||
| Soort | Totaal | Bekend | Uit | Niet uit | % uit |
| Kievit | 16 | 16 | 14 | 2 | 87.50 |
| Subtotaal | 16 | 16 | 14 | 2 | 87.50 |
| Percentage van bekend resultaat | 87.50 | 12.50 |
2.5 Beschermingsactiviteiten
| Soort | AA | BM | GB | NB | OM | OV | PE | RS | ZP | Totaal |
| Kievit | 1 | 10 | 4 | 15 | ||||||
| Wulp | 2 | 2 | ||||||||
| Totaal | 1 | 10 | 2 | 4 | 17 | |||||
| % van totaal | 5.88 | 58.82 | 11.76 | 23.53 |
Er zijn dit seizoen niet door iedereen de beschermingsactiviteiten in de notitieboekjes ingevuld. Dus gelden deze cijfers niet voor ons hele weidevogelgebied.
| Legenda: | ||||
| AA: | bij aanaarden | PE: | bij ploegen/eggen | |
| BM: | bij bemesten | RS: | bij rollen/slepen | |
| GB: | bij gewasbescherming | ZP: | bij zaaien of poten | |
| NB: | bij beweiden | |||
| OM: | bij maaien | |||
| OV: | bij overige activiteiten | |||
3 Huidige weidevogelstand
Aantal nesten per broedseizoen
| 1992 | 1993 | 1994 | 1995 | 1996 | 1997 | 1998 | 1999 | 2000 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | |
| Kievit | 28 | 40 | 52 | 81 | 113 | 122 | 147 | 131 | 139 | 124 | 105 | 147 | 54 | 57 | 53 | 57 |
| Grutto | 3 | 6 | 5 | 1 | 6 | 5 | 4 | 6 | 1 | 1 | 1 | 1 | 2 | |||
| Scholekster | 3 | 1 | 3 | 1 | 2 | 4 | 3 | 4 | 3 | 3 | 3 | 5 | 1 | 2 | ||
| Wulp | 3 | 2 | 2 | 1 | 1 | 1 | 2 | 1 | 1 | 1 | 7 | 1 | 1 | 2 | ||
| Canadese gans | 1 | |||||||||||||||
| Gele kwikstaart | 1 | |||||||||||||||
| Veldleeuwerik | 1 | |||||||||||||||
| Witte kwikstaart | 1 | |||||||||||||||
| Graspieper | 1 | |||||||||||||||
| Roodborsttapuit | 1 | |||||||||||||||
| Totaal | 37 | 43 | 63 | 88 | 115 | 131 | 158 | 139 | 152 | 129 | 110 | 160 | 61 | 61 | 56 | 61 |
4 Nawoord
Zoals blijkt uit bovenstaande grafiek is het aantal gemarkeerde weidevogelnesten de laatste jaren fors gedaald. Dit is een gevolg van de slechte uitkomstresultaten van de afgelopen 5 jaren. Hieronder vindt u een tabel en een grafiek over de uitkomstresultaten van de laatste jaren.
| 1998 | 1999 | 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | |
| Gevonden | 158 | 139 | 152 | 129 | 110 | 160 | 61 | 61 | 56 | 61 | |
| Uitgekomen | 104 | 93 | 106 | 82 | 9 | 27 | 16 | 11 | 20 | 27 |
Seizoensverloop
In het kort volgen hier de activiteiten in vogelvlucht.
16 okt. 2007 Van Brabants Landschap € 75,00 ontvangen.
20 feb. 2008 Provinciale weidevogelavond in hotel van der Valk in Vught.
19 mrt. 2008 Eerste kievitnest met 4 eieren gevonden bij Verduijn aan de Hoogeindseweg.
16 apr. 2008 Eerste wulpennest gevonden bij Erik v/d Paalen.
17 apr. 2008 Nog een wulpennest gevonden bij Leo van Velthoven.
17 apr. 2008 Het eerste kievitsnest succesvol uitgekomen.
21 juni 2008 Is het laatste kievitsnest uitgekomen op een perceel van Jac Verduijn.
Dit waren in het kort de belangrijkste mededelingen van het afgelopen jaar.
Ik wil iedereen die zich heeft ingezet voor onze weidevogels hartelijk bedanken.
Jac Seijkens